Hepatozoon spp.

Bir kan protozoonu olan bu tür, köpeklerde parazitlenir. Köpek kenesi olan Rhipicephalus sanguineus tarafından biyolojik olarak ve çoğunlukla köpeğin bu kene türünü yemesi suretiyle nakledilir. Asya, Güney Amerika ve Akdeniz ülkelerinde yaygındır.

Epidemiyoloji
Kozmopolit yayılış ( Ülkemizde tesbit edilmiştir. Ancak yaygınlık oranı bilinmemektedir ) gösterir. Ara konak kene kan emme esnasında gametositleri alarak enfekte olur. Enfeksiyon bir çok olayda hiç belirtisiz seyredebilir.

Hepatozoon canis, Amerika Birleşik Devletleri’nde Hepatozoon amerikandan daha az yaygındır. Aynı zamanda daha az virülan ve enfeksiyonlar tipik olarak subkliniktir. Enfeksiyon tipik olarak kas ve kemiğe zarar verir.  Kedilerdede görülür fakat nadirdir.

Patogenezis

Şizogoni, köpeğin karaciğer ve dalak endotel hücrelerinde geçer. Olgun şizontlarda 30-40 çekirdek vardır. Merozoitler daha sonra nötrofil ve monositler içerisinde gelişmelerini sürdürerek, gametositleri oluştururlar. Vektör kene, kan emmesi esnasında gametositleri de alır. Kene barsağında gametositlerden gametler oluşur. Daha sonra gametler birleşerek (syngami) zigot meydana gelir. Zigot ortalama 100μ çapındadır. Zigotun gelişmesi sonucu oluşan ookinet içinde sporogoni sonucu, 30-50 sporocyst, her sporocyst içinde de 16 adet sporozoit oluşur. Enfektif özellikteki sporozoitler, köpek tarafından kenenin yenmesi sonucu veya kenenin kan emmesi esnasında bulaşır.

 

Klinik Bulgular
Köpeklerde Hepatozoon canis ile enfeksiyonlar üç şekilde oluşabilir:
Subklinik – muhtemelen en yaygın olanı, akut ve kronik fazlardan oluşabilir.
Akut dönemde ateş görülür. Lenf yumruları şişmiştir. İştahsızlık ve hareketsizlik vardır. Hastalığın ilerlemesi sonucu kemiklerde deformasyon meydana gelir. Kan yapan organlar büyümüştür. Hasta hayvanlar genellikle 15 gün içinde ölürler. Semptomlar çok çeşitlidir, fakat spesifik değildir. Köpeklerde, deneysel ve spontan olarak Hepatozoon canis ile enfekte olan birçok çalışmada, en sık gözlenen klinik bulgular anemi, zayıflama ve aralıklı ateştir. Birçok durumda, kaşeksi, depresyon, uyuşukluk, kas hiperaestezi, boyun , bel ve ekstremitelerde kasılma,pürülant konjuktivit ve rinit ; Daha seyrek olarak, ishal, paraparezi ve paraparaliz, splenomegali gözlenmiştir.Bazı durumlarda glomerülonefrit sonucu poliüri ve polidipsi görülür.

Literatürde, Hepatozoon enfeksiyonu ile diğer patojenlerle birlikte ağır enfeksiyonları bildirilmiştir: parvovirüs, Ehrlichia canis , Toxoplasma gondii , Leishmania infantum

Laboratuvar Bulguları
Çok belirgin löykositosis (nötrofilik lökositoz)
Anemi – hafif ila orta, genellikle rejeneratif olmayan.
Periostal kemik üremeleri (genellikle pelvis, lomber vertebralar ve uzun kemiklerde)
Granülomatöz myositis bulguları
Yüksek serum ALP aktivitesi
Şiddetli miyozit olmasına rağmen, kreatinin kinaz konsantrasyonları genellikle referans aralığındadır.
Hiperglobülenemi
Hipoalbüminemya
Kan frotileri – nadir durumlarda dolaşımdaki nötrofiller ve monositlerdeki organizmaları tanımlar.

Prognoz
Enfeksiyon genelde kötüye gider

Teşhis-Tedavi

Teşhis, yapılan kan frotilerinin Giemsa ile boyanmasından sonra mikroskopta yapılabilir. Mikroskopta makrofaj ve monositler içinde gametositler aranır. Serolojik ( IFAT ) sonuçları güvenilir değildir. PCR kullanılabilir.

Spesifik tedavisi yoktur. Semptomatik tedavi yapılır. Bu amaçla Kortikosteroidler ve Aspirin birlikte kullanılabilir.

Koruma ve Kontrol
Ara konak kenelerle mücadele temeline dayanır