Mukozalar, konjuktiva ve derinin mavimsi mor renk alması durumudur. Siyanoz gelişmesi kanın oksijenasyonu ile ilgilidir.Kanda oksijen erimiş formda veya hemoglobine bağlı olmak üzere başlıca iki formda taşınır.Erimiş formdaki oksijen arteriyel kandaki parsiyel oksijen basıncını oluşturur ve oksijen trasportunda nispeten az etkilidir.Dokuların ihtiyacını büyük oranda hemoglebine bağlı olarak taşınan oksijen sağlamaktır.Her iki oksijen formu arasında denge mevcuttur.
Patofizyoloji
Alyuvarlardaki hemoglobin akciğerde oksijen ile bağlanır ve oksihemoglobin oluşturur.Hemoglobinin oksijen dışında CO2, H+, 2, 3 difosfogliserat gibi maddelere de bağlanıp bileşik oluşturabilme özelliği vardır.Bu maddelerle bağlana hemoglobinin oksijene olan affinitesi azalır veya kaybolur.
Siyanoz, hemoglobinin oksijen doygunluğu % 80’nin altına düştüğünde meydana gelir.Bu durumda oksijenin parsiyel basıncı 40 mmHg’nin altındadır. Siyanozun gözlenebilmesi için hastanın hemoglobin konsantrasyonunun normale yakın olması gerekir.Hastalarda oksijen saturasyonunda belirgin düşüş ve şiddetli anemi birlikte olduğundan hemoglobinin oksijen doyumu çok az da olsa siyanoz görülmeyebilir.
Siyanoz periferal ve sentral iki kısımda incelenebilir. Periferal siyanoz yüzlek damarların vazokonstruksiyonu, arter veya yenaların tıkanması yada düşük kardiyak kan çıkışı nedeniyle kan akımının yavaşladığı bölgelerde kandaki oksijenin ayrılmasıyla meydana gelir. Periferal siyanoz ekstremiteler, burun ve kulaklarda gözlenir, mukoz membranlar genellikle normaldir. Derinin pigmentli ve kıllarla kaplı olması nedeniyle siyanoz büyük hayvanlarda dikkati çekmez.
Sentral siyanoz sinir sistemi hastalıkları ve arter ile ven kanının birbirine karışmasına yol açan konjenital defektler sonucu ortaya çıkan kanın yetersiz oksijenizasyonu veya methemoglobin veya sulfhemoglobin gibi anormal hemoglobin türevlerinin bulunması durumlarında görülür.Mukoz membranlar ve konjuktivada renk değişimi ile karakterizedir.
Nedenleri:
– Larinks – Laringeal felç (edinilmiş veya konjenital); çöküş; spazmı; ödem; travma; neoplazi; granülomatöz hastalık.
-Trakea-çökmesi; neoplazi; yabancı cisim; travma; hipoplazisi.
– Alt solunum yolu ve parankim – pnömoni (viral, bakteriyel, fungal, eozinofilik, mikobakteriler, aspirasyon); kronik bronşit; Pulmoner tromboembolizm; hipersensitivite bronşiyal hastalık veya astım; bronşiektazi; neoplazi; yabancı cisim; parazitler (Filaroidler, Paragonimus, Pneumocystis jiroveci, toxoplasmosis, Aelurostrongylus spp.); pulmoner kontüzyon veya kanama; kardiyojenik olmayan ödem (inhalasyon, yılan ısırığı, elektrik çarpması); boğulma .
-Şilotoraks; hemotoraks; neoplazi; travma.
– Torasik duvar veya diyafram – konjenital (perikardiyal, diyafragma hernisi); travma (diyafragma hernisi, kırık kaburgalar, salma göğüs); nöromüsküler hastalık (kene ısırığı felci, kokon paralizi).
-Hipoventilasyon- Plevral efüzyon ; Pnömotoraks; Solunum kas yetmezliği; Toksisite; Enfeksiyon(bakteriyel, mantar, FIP);
-Akut respiratuvar distres sendromu
-Brakikefalik obstrüktif hava yolu sendromu
– Konjenital defektler — Eisenmenger fizyolojisi (sağdan sola şant eden PDA, VSD, ASD); Fallot tetralojisi; trunkus arteriyozus; çift çıkışlı sağ ventrikül; anormal pulmoner venöz dönüş; aortik veya triküspit veya pulmoner kapakların atrezisi.
– Edinilmiş hastalık – mitral kapak hastalığı; kardiyomiyopati.
– Perikardiyal efüzyon — idiyopatik hastalık; neoplazi.
– Pulmoner tromboembolik hastalık — hiperarenokortizm; immün aracılı hemolitik anemi; protein kaybettiren nefropati; dirofilariasis has.
– Pulmoner hipertansiyon – idiopatik; sağdan sola kardiyak şantlar.
– Periferik vasküler hastalık — arteriyel tromboembolizm (kedigiller kardiyomiyopatiler); venöz tıkanıklık; azaltılmış kardiyak output; şok, arteriolar daralma.
- Nöromüsküleroskeletal Sistem
– Beyin sapı disfonksiyonu – ensefalit; travma; kanama; neoplazi; ilaç kaynaklı
– Solunum merkezinin depresyonu (morfin, barbitüratlar).
– Omurilik disfonksiyonu – ödem; travma; vertebral kırıklar; disk sarkması.
– Nöromüsküler fonksiyon bozukluğu – paralitik ajanların aşırı dozlanması (süksinilkolin, pancuronyum); botulizm; akut poliradikülonürit (kokon paralizi); disotonomi; myastenia gravis.
– Konjenital-NADH-MR eksikliği (köpekler).
– Oksitleyici kimyasalların yutulması – asetaminofen; nitratlar; nitriller; fenasetin; sülfonamidler; benzokain; anilin boyaları; dapson; Loperamide.
