NÖTROPENİ

Nötrofil miktarının normalden az olmasıdır. Dört şekilde oluşur.

1- Kemik iliğinden nötrofil salınımının azalması
2- Nötrofillerin kan içinde yıkımlanması
3- Dokularda aşırı nötrofil tüketimi
4- CNP’den MNP’ye nötrofillerin kayması

Nötrofillerin kemik iliğinden salınımının azalması progenitör hücrelerin azalması veya disgranülopoiezisten kaynaklanır. Granülosit prekürsörlerinin kemik iliğinde normal olarak bulunduğu veya yüksek sayıda olduğu, ancak erişkin nötrofillerin kemik iliğinden kana salınımının azaldığı durumlar (disgranülopoezis) içinde akut myeloid lösemiler, myelodisplastik sendromlar, FeLV enfeksiyonları ve FIV enfeksiyonları bulunur.

Kemik iliğindeki normal progenitör hücre sayısının azalmasıyla (myeloid hipoplazisi) karakterize durumlar idiosinkratik ilaç reaksiyonları (örneğin fenilbutazon, trimetoprim/sulfadiazine, griseofulvin ve sefalosporin), köpeklerde östrojen toksisitesi (ekzojen veya endojen), sitotoksik kemoterapi ilaçları, parvovirus ve bazı FeLV enfeksiyonları gibi viral hastalıklar, ehrlichiosis gibi riketsiyal hastalıklar, myelofithisik bozukluklar ve gri Collie ırkı köpeklerin siklik hematopoiezisi ve kedilerin Chediak Higashi sendromu gibi kalıtsal bozukluklar bulunur. Lityum karbonat köpeklerde nötrofil üretimini stimüle eder. Ancak kedilerde kemik iliği nötrofilik olgunlaşmayı bozarak nötropeniye neden olur. Bir türden elde edilen rekombinant G-CSF’nin diğer bir türde uzun süre kullanımı durumunda, G-CSF’ye karşı oluşan antikorlar tedavi uygulanan hayvanda endojen G-CSF’u nötralize ederse kalıcı nötropeniye yol açar. Kemik iliği toksikasyonu gelişen kanser kemoterapisi sırasında en düşük nötropeni, tedavinin başlamasından sonra 5-7. günlerde oluşur. Nötrofil sayısının 2000/mm3’ün altına düşmesi halinde, hastanın sepsis yönünden gözetim altında tutulması gereklidir.

Nötropeni, kemik iliği nötrofil deposunun azalmasına neden olan ve granülopoezisin artması için yeterli zaman olmayan akut şiddetli yangısal durumlarda gelişebilir. Nötropeni septik durumlarda ve endotoksemide sekonder olarak gelişir. Bu bozukluklarda sıklıkla dejeneratif sola kayma vardır.

Şokta nötrofillerin CNP’den MNP’ye kayması sonucu nötropeni oluşabilir.

Kemik iliği hastalıklarında gelişen lökopenileri, yangısal lökopenilerden ayırt etmek için tam kan sayımı ile diğer hücrelerin durumu kontrol edilir. Nonrejeneratif anemi ve/veya trombositopeninin olduğu, pansitopeni veya bisitopeni kemik iliği hastalığı için önemli göstergelerdir. Bu durumda, kemik iliği aspiratı ve biyopsisi endikedir. Primer kemik iliği hastalıklarında çoğunlukla tüm hücre tiplerinin üretimi azalmıştır. Nötrofillerin kandaki hayat süreleri kısadır. Bu nedenle, eritrositlerden ve trombositlerden önce azalabilirler. Nötropeninin bu iki nedeninin ayrımında geçen zaman göz önünde tutulmalıdır. Kemik iliği ile ilgili lökopeniler yavaş gelişir ve uzun süreli problem oluştururlar. Bunun yanında, aşırı tüketim sonucu lökopeni/nötropeniye neden olan hastalıklar akut seyirlidir. İyi veya kötü şekilde hızla gelişirler. Nötrofillerdeki toksik değişiklikler, rulo oluşumu ve erişkin olmayan nötrofiller şiddetli yangı/enfeksiyon nedeni ile gelişen lökopeniyi gösterir.

Nötrofilide olduğu gibi, nötropeninin değerlendirilmesinde de nötrofil morfolojisi son derece faydalıdır. Tokseminin şiddeti, toksik nötrofillerin sayısı ve toksik değişikliklerin derecesiyle belirlenir. Şiddetli toksemiye neden olan hastalıklarda kemik iliğindeki hücreler vakuolleşmeye başlar, bölünemezler ve böylece mevcut nötropeniye katkıda bulunurlar.

Nötropeni nedenleri:
 Fagositik sendrom  Perakut bakteriyal enfeksiyon  İmmun ilişkili nötropeni  Aşırı ateş  Akut viral enfeksiyonlar -canine parvovirus -kedilerin immun yetmezlik virusu -kedilerin lösemi virusu -kedilerin panlökopeni virusu -enfeksiyöz canine hepatitis  Sepsis/endotoksemi (akut salmonellozis, peritonitis, piyometra, piyotoraks)  Kemik iliği hastalıkları  Aplastik anemi (ehrlichiosis, idiopatik, östrojen toksisitesi, fenilbutazon)  Kemik iliği supresyonu (östrojen toksikasyonu, radyasyon tedavisi, kemoterapi)  Kemik iliği tümörleri -lenfoproliferatif hastalıklar -metastatik tümörler -myeloproliferatif hastalıklar  İlaçlar (albendazol, azatioprin, karbimazol, kloramfenikol, siklofosfomid, vinkristin, doksorubisin, furosemid, metimazol, fenilbutazon, trimetoprim/sulfonamid)  Endotoksik veya anaflaktik şok  Myodisplastik hastalık  Chediak-Higashi sendromu (İran kedilerinde otozomal resesif bozukluk)  Gri collie ırkı köpeklerde döngüsel hemapoiezis (Otozomal resesif bozukluk)