HİPERTİROİDİZM

Yaşlı kedilerin önemli hormonal hastalığıdır ve T4 ve T3 hormonlannın
dolaşımdaki konsantrasyonunun artmasına bağlı multisistemik bir hastalıktır. Kedilerde ortalama görülme yaşı 12-13 arasında değişirken 4-22 yaş arasmda da gözlenmektedir. Irk ve cinsiyet predispozisyonu yoktur. ABD’de kedilerde 1/300 oranında bildirilmektedir.

Etiyoloji
Kedilerde en yaygın olarak tiroid adenomları veya adenomatoz hiperplazilerin meydana getirdiği multinodüler guatr sonucu oluşur. Hipertiroidli kedilerin yaklaşık %70’inde her iki tiroid lobu büyürken, diğerlerinde yalnız bir lob büyümektedir. Tiroid tümörleri yaygın tipte değildir. Tiroid bezi karsinoması hipertiroidik olayların ancak %1-
2’sini oluşturur .

Patogenez
Tiroid hormonlarının aşırı sekresyonu sonucu bazal metabolizma hızlanır ve farklı sistemlerde çok sayıda ve genellikle spesifik olmayan etkiler görülür. Tiroid hormonları karbonhidrat, protein ve lipid metabolizmasındaki metabolik olayları düzenler. Artan enerji metabolizması ve ısı üretimi iştah artışı, kilo kaybı, kas zayıflığı, ısı intoleransına sebep olur ve hipertiroidizmin karakteristik özelliği olarak vücut sıcaklığı yükselir. Artan sempatik uyarı hipereksisite ya da sinirlilik, davranış değişiklikleri, tremor ve taşikardiye neden olur.
Hipertiroidizmde kalp bozukluklarının patogenezi tam olarak anlaşılmamasına rağmen, tirotoksikozisin sebep olduğu periferal doku fonksiyonlarının düzeltilmesini kompanze eden kardiyak değişikliklerin önemli rolu vardır. Doku metabolizmasının ve oksijen gereksinimin artışından dolayı kalp debisi yükselir.

Semptomlar
Çoğu kedide hipertiroid devre yavaş ilerler. Genel olarak kediler oldukça iyi iştaha sahiptirler ve hareketlidirler. Bu nedenle, hastalık çoğu kez sahiplerinden önce veteriner hekimler tarafından ortaya çıkarılır. Dikkati çeken bulgular aşırı iştaha karşın kilo kaybının olması, hiperaktivite ve sinirlilik halidir. Normal kedilerde tiroid bezi palpe edilmesine karşın, hipertiroidli kedilerin %90’ında bir veya iki lobun büyüdüğü tespit edilebilir.
Semptomlarda hiperaktivite, sürekli bağırma, taşikardi ve steatore yanında diare mevcuttur. Tirod bezi palpe edildiğinde tümoral kitle ele gelir. Kulak kepçelerinin kök kısmanda bilateral alopesi oluşumu, kıllarda bakımsızlık, yağlı sebore mevcuttur. Yem tüketimi yerinde olmasına rağmen canlı ağırlık kaybı şekillenir. Hipotalamik bozukluk nedeni ile sekonder
poliüri ve polidipsi meydana gelebilir .

Taşikardi (dakikada 240’tan fazla) sistolik üfurümler, galop ritim, aritmi, dispne, kalp seslerinin bozulması, asites gibi konjestif kalp yetmezliği belirtileri yaygın kardiyovasküler bulgulardır.

Radyolojik bulgularda şiddetli kardiomegali, plöyral boşlukta sıvı ve pulmoner ödem dikkati çeker. EKG’de taşikardi, R dalgasının amplütüdünde yükselme (sol ventriküler hipertrofi), iletim bozuklukları, interventriküler duvarda kalınlaşma görülür. Hipertiroid dönem düzeldikten sonra tirotoksik kardiyomyopatinin hipertrofik formu genellikle reverzibl olmasına rağmen, dilate formu reverzibıl değildir.

T3 veT4’ün her ikisi de normal değerin üzerindedir. T4 değeri belirgin olarak yükselirken, T3 düzeyi normal değerin yaklaşık %5-10’u kadar artar. Normal kedilerde T4 düzeyi 1.4 μg/dl iken hastalarda 8.0+24.0 μg/dl arasında değişir. T3 düzeyi ise normal kedilerde 40-110 ng/dl, hastalarda 227+49 ng/dl’dir.

Lökositoz ve eozinopeni yaygın hematolojik bulgudur ve tiroid hormonlarının artışı ile oluşan strese karşı yanıtı yansıtır. Eritrosit ve hemoglobin düzeyleri genellikle normalden biraz yüksektir. Eritrositozis tiroid hormonlarının kemik iliği üzerine etkisinden ve eritropoietin üretiminin artmasından kaynaklanmaktadır.

Karaciğerdeki hafif derecedeki dejenerasyon ve nekroz sonucu %20-40’ında renal fonksiyon belirtileri olarak BUN ve kreatinin değerleri yüksektir. Ürenin yükselmesi artan protein katabolizmasma ve kalp debisinin azalmasına bağlıdır. Olayların %20-50‘sinde hafif hiperfosfatemi gelişir.

Sağaltım
Hastalığın spontan gerilemesi olmaz ve sağaltımın yolu tiroid bezinden tiroid hormonunun aşırı sekresyonunun kontrol edilmesidir. Sağaltımda 3 yol vardır. Bunlar;
– Şirurjikal tiroidektomi
– Radyoaktif iodine
– Antitiroid ilaçlann uzun süre uygulanması

Her kedide seçilebilecek sağaltım bazı faktörlere bağlıdır. Bu faktörler, kedinin yaşı, kardiyovasküler, renal hastalıklar gibi diğer medikal problemlerin bulunması, deneyimli cerrahi ve nükleer tıp merkezinin varlığı, hayvan sahibinin isteği gibi faktörlerdir.
Antitiroid ilaçlardan methimazole ve propylthiouracil tiroid bezinde aktif olarak konsantre olur, tiroid hormon sentezini inhibe ederler. Tiroidektomi çoğu kez başarlı olmasına rağmen önemli mortalite ile birlikte seyreder.

Radyoaktif iyot sağaltımı basit, etkili ve gerekli bir sağaltım yöntemidir. En çok kullanılan radyoizotop radiodin’dir. Tiroid dokusunun her gramı için 15.000-20.000 radyasyon dozu hesaplanması gerekir.